DILI, www.news-viptv.com – Nasaun avansadu Fransa iha nia relasaun bilateral kontinua hakarak relasaun di’ak, forte no estavel ho Timor-Leste.
Adjuntu Ambassador Fransa ba Indonezia no Timor-Leste, Laurent Legodec hateten, Fransa hanoin katak importante atu iha parseiru hanesan Timor-Leste, liuliu iha rejiaun Indo-Pasifiku ida-ne’e, iha ne’ebé Fransa iha interese nasionál no mós sidadaun nasionál sira ne’ebé hela iha parte oin-oin husi Indo-Pasifiku.
“Tanba ne’e mós ami hakarak iha relasaun di’ak, forte no estavel ho Timor-Leste no dala ida tan, ami hakarak apoia dezenvolvimentu ekonomia no sosiedade Timor-Leste nian,” dehan Laurent Legodec ba jornalista sira hafoin hasoru malu PM Xanana Gusmão, Tersa (20/2/2024), iha Palacio do Governo, Dili.
Ho Primeiru-Ministru, sira ko’alia kona-ba situasaun atuál Timor-Leste nian, prioridade sira ba dezenvolvimentu nasaun nian.
“Ami mós ko’alia kona-ba relasaun entre Fransa no Timor-Leste, oinsá mak Fransa bele tulun apoiu ba dezenvolvimentu Timor-Leste nian. Ha’u fó-hatene ba Prezidente (Fransa) katak ami fiar metin tebes ba dezenvolvimentu relasaun tanba ami hafolin tebes parseria ne’ebé ami iha ho Timor-Leste,” nia hateten.
Nu’udar nasaun ne’ebe iha valór ne’ebé hanesan ba valór demokrátiku, Fransa apoia sistema multilaterál orden internasionál ida-ne’ebé bazeia ba mundu. Fiar iha kontestu internasionál ida-ne’e, ne’ebé agora dadaun iha tensaun uitoan ho problema barak, liuliu ho funu agresaun ne’ebé Rusia halo hasoru Ukrainia, porezemplu.
“Ida ne’e mak mundu ne’ebé komplikadu tebes, tanba ne’e ita-nia nasaun demokrátiku sira presiza iha unidade no hamriik metin hamutuk hodi reforsa defeza, nesesidade ba ita atu defende no promove orden bazeia ba regra ida-ne’e,” hateten Legodec.
Nia mos esplika katak, Fransa hakarak atu marka prezensa barak liután no lansa projetu foun no ideia foun sira.
“Too agora, ami koko atu fó apoiu iha área espesífiku balun ne’ebé importante tebes ba dezenvolvimentu nasaun nian. Porezemplu, ami iha projetu balun atu fó treinu ba funsionáriu públiku sira, liuliu feto sira, katak ami orgullu tebes. Ami mós dezenvolve projetu balun iha área agro-ekonomika, agro-ekolojia, no mós iha jestaun rekursu bee nian. Ami koko atu ajuda dezenvolve kapasidade balun iha ne’ebá. Ita mós hakarak atu lansa kursu Fransa balun ba diplomata sira iha Timor-Leste, porezemplu. Ida ne’e projetu foun ida-ne’ebé ita lansa daudaun,” nia hateten.
Iha área ekonomia, diplomata ne’e esplika, Fransa mós hakarak atu tulun atu fó apoiu ba diversifikasaun ekonomia nasaun nian no karik lori espesializasaun téknika balun ba, porezemplu, dezenvolvimentu husi atividade portu nian.
“Hanesan ita hatene, portu Tibar harii tiha ona no opera ona husi kompañia Fransa ida no agora ami hakarak koko atu dezenvolve atividade sira ne’ebé uza portu ne’e no ami hanoin katak karik ami bele lori espesializasaun téknika balun atu ajuda dezenvolve portu ne’e,” dehan Legodec.