Fatin La Sufsiente, HAK-PDHJ husu Governu Hare Fasilidade Prizaun Sira

DILI, www.news-viptv.com – Organizasaun Naun Govermentais (ONG) Assosiasaun HAK ne’ebe tau matan ba setor justisa observa katak governu persiza hare fasilidade prizaun sira, liliu espasu ba prizineiru sira ne’ebe la sufsiente.

Prizaun sira ne’ebe Assosiasaun HAK hare ne’e maka Prizaun Becora (Munisipiu Dili), Baucau no Gleno (Munisipiu Ermera).

“HAK mos hare rasik katak prizaun Becora, Ermera no mos Baucau la dun sufisiente ba prizioneiru sira, nune’e HAK espera katak liu hosi diskusaun ne’e bele halo mudansa ba fatin no kria justisa ba prizioneiru sira,” hateten Diretor Assosiasaun HAK, Feliciano da Costa Araujo, Tersa (13/2/2024), iha Salaun CNE, Dili.

Tamba ne’e liu hosi diskusaun publiku ne’ebe Assosiasaun HAK halo ne’e ho objetivu atu partilla fila fali deskobrementu ne’ebe HAK halo atu bele junta oinsa fo asistensia diak liu tan ba prizioneiru sira.

Assosiasaun HAK mos iha obrigasaun ba nia programa oinsa bele fo moral ba prizoneiru sira durante kumpri sira nia pena iha prizaun, atu nune’e wainhira kumpri sira nia pena bele sente justisa, atu nune’e sira mos laiha hanoin atu kria tan konflitu lei ba sira an.

Diskusaun Publiku ne’ebe Assosiasaun HAK halo ho tema Direitu Prizioneiru Hodi Asesu ba Justisa Formal ne’e mos hetan prezensa hosi Provedoria Direitor Humanos no Justisa (PDHJ), Virgilio da Silva Guterres ne’ebe koalia kona ba Perspektiva PDHJ ba Asuntu Direitus Prizioneirus no Guarda Prizionál Sira nian.

Iha diskusaun ne’e rasik Provedor koalia liu kona ba direitu ba ema dadur sira iha prizaun ne’ebé maka hanesan, direitu atu simu rasik informasaun iha momentu ne’ebé tama estabelesementu prizional, no esklaresementu prizional sira no mós sira nia direitu durante hela iha prizaun ou ezekusaun nia laran, sei garante ba ema dadur sira nia direitu maske sira nia direitu ba movimentasaun limite ona.

Virgilio mos hateten, ema hot-hotu iha direito hanesan, inklui mos  prizioneiru sira, tamba ne’e liu hosi diskusaun ne’e sei garantia respeito direito prizioneiru sira nian atu hadia mos medida ne’ebe Governo foti ona maibe seidauk diak no sufisiente.

“Ami hamutuk ho Assosiasaun HAK no akompanamentu husi prizaun nian hodi fo ideas ba malu konaba prespektiva provedor ninian ne’ebe relasaun ho prizioneiru sira barak liu hare ba servisu ho estado nian no Governo atu garantia direito prizioneiru sira nian,” dehan Virgílio Guterres ba jornalista sira.

PDHJ, esplika provedor ne’e, sei fo hanoin ba Ministeriu Justisa atu hadia kondisaun fatin prizaun Becora ne’ebe klot.

PDHJ mos sei husu ba governu tenki hari sentru juvenil ba joven sira ne’ebe konflitu ho lei tenki separa sira nia fatin ho prizineiru adultu, inklui mos prizoneira sira ne’ebe isin-rua sira nia Bebe sei iha direito atu hetan susu been no ai han atu konsumu tamba Bebe laiha ligasaun krime ho nia inan nia problema.

“Inan isin-rua waihira konflitu ho Lei sei hetan direitu justisa ne’ebe as, tamba inan ne’e maka konflitu ho Lei. Maibe, Bebe ne’e laiha ligasaun ho Lei entaun Bebe ne’e iha direito atu hetan susu ben no saude ne’ebe diak,” hateten Virgilio Guterres.

Nia mos hateten, maski ho estatutu nu’udar prizoneiru/a, sira mos iha deretu atu bele hasoru sira nia familia dala ida kada tinan.

Hanesan Provedor nia espera iha futuru mai estadu Timor-Leste bele kria mekanizmu oinsa atu eduka liu tan nia ema sira nune’e bele sai hanesan rai Olanda, ne’ebé maka nia Prizaun taka hotu tanba dadur sira laiha, no karik Timor maka Prizaun kontinua barak liu tan ida ne’e prova katak, Estadu Timor falla eduka nia ema.