Ramos Horta Tau Prioridade Hadia Imajen Timór iha Mundu

OSSU, www.news-viptv.com –  Premiadu Nobel da Paz, José Ramos Horta dehan, prioridade ba kandidatu prezidente republika periodu 2022-2027 tenki preokupa hodi harii fila fali Estadu Timor-Leste atu manan hikas konfiansa hosi povu no hadia fila fali imajen Timor-Leste iha mundu internasionál.

Horta dehan, Estadu Timor-Leste dadaun ne’e imajen monu iha mundu nia matan, tanba ne’e presiza prezidente republika ida ne’ebe preokupa ba ezistensia Estadu Direitu Demokratiku no komprometidu atu reinpoin prinsipiu no valores K-RDTL.

“Prioridade ba kandidatu presidente sira maka ne’e, tenki preokupa atu harii fila fali  Estadu Direitu Demokratiku no komprometidu atu reinpoin prinsipiu no valores tuir ita nia Konstituisaun RDTL, nune’e ita bele kria kooperasaun ho nasaun viziñu no mundu tomak hodi manan fila fali konfiansa hosi povu hadia rai ida ne’e nia imajen labele monu,” Horta informa asuntu ne’e bainhira hala’o dialogu aberta ho povu Aldeia Wailia, Suku Abubu, Postu Administrativu Ossu, Munisipiu Viqueque, sabadu (05/02/2022).

Laureadu Nobel da Paz, dehan, kualkér kandidatu presidente mós tenki hatene politika no kompre lei hodi hatuur Konstituisaun RDTL tuir orden konstitusionál ne’ebé naksobu  ona bele hatuur hikas lejitimidade no dignidade orgaun soberania hanesan Parlamentu Nasionál.

PR eleitu komprometidu atu restaura fali lejitimidade no funsionamentu normal orgaun governu ne’ebe dezde 2019 la-funsiona ho normal ne’ebe rezulta ekonomia rai laran hakdasak ba beibeik.

Horta fiar katak, hamutuk ho Xanana, sira sei halo servisu makas liu, oinsá maka implementa planu estrateziku sira ne’ebé kria ona iha Planu Estrateziku Dezenvolvimentu Nasionál (PEDN) 2011-2030. Hosi planu hirak ne’e boot liu maka dada mina pipeline mai Beacu-Viqueque.

Iha fatin hanesan, Lideransa Masimu Partidu PST, Avelino Coelho dehan, uniku Xanana no Horta mak bele hadia fila fali krize politika ne’ebé akontese dadaun no rezolve problema sosiál ne’ebé povu no nasaun enfrenta.

PST hamutuk ho partidu CNRT no organizasaun masa no autoridade lokál sira tenki servisu makas hodi esplika ba povu kona-ba situasaun politika ne’ebé mosu hodi povu bele iha konfiansa lori Horta ba Aitarak-Laran no Xanana ba Palasiu Governu.

“PST fó apoiu ba kandidatu prezidente ida ne’ebé Maun Boot Xanana apaia, tanba PST aliadu di’ak ho CNRT hodi halo politika hadia nasaun no povu nia moris,” nia hatete.

Fatin hanesan, Koordenadór Partidu CNRT Munisipiu Viqueque, Anacleito da Silva dehan sira prontu atu servisu makas ho povu no autoridade lokál sosializa informasaun ba povu hodi hatene hili lider kandidatu presidente José Ramos Horta ho Maun Boot Xanana atu hadia hikas fukun ka sadidik ne’ebé nasaun enfrenta durante ne’e.

“Ha’u fó hatene ba ha’u nia inan aman no ita nia joven sira atu haree problema iha governasaun ida ne’e, FRETILIN, KHUNTU no PLP ukun iha krize nia laran. Ita nia maun Lú – Olo no Maun Taur sobu tiha (karreta) nia roda ida, halo ita la’o hosi Dili mai Viqueque la’o di’ak, agora tempu ba maun Xanana no maun Horta atu hadia fali nasaun ne’e,” nia afirma.

Nia lamenta hodi haree povu barak durante ne’e moris sofre no terus demais ona, tanba governu ida ne’e ukun hamosu problema sosiál no ekonomia nasaun monu ba bebeik.

“Agora tempu atu hadia ekonomia nasaun liu hosi dada kadoras ka pipeline mai Timor-Leste,” tenik nia.

Parte seluk, Reprezentante Organizasaun Juventude Partidu (OJP-CNRT), José Virgilio Guterres husu ba povu labele duvida hodi apoia Horta no Xanana hadia imajen Timor-Leste.

Nia dehan, Xanana no Ramos Horta diferente ho lider Timoroan sira seluk, tanba mundu internasionál koñese no hatene sira nia pasidade atu hatuur hikas estadu ne’e la’o ho loloos no respeita norma K-RDTL.

Rekomenda Hadia Estrada Aat

Entretantu, iha dialogu ne’e, Horta mós rona direita preokupasaun povu nian kona-ba kondisaun estrada aat iha Aldeia Wailia, Suku Abubu, Postu Administrativu Ossu, Munisipiu Viqueque. Alende estrada, povu sira preokupa tinan 20 liu sira moris iha mutik susae asesu bee moos, la iha eletrisidade, edukasaun no saúde.

Geografikamente Aldeia Wailia ne’e lokaliza iha área rurál ne’ebé dook hosi Postu Ossu Vila kuaze 20 kilumentru durante independensia too agora povu barak moris mukit.

Reprezentante Komunidade nu’udar mós Diretór Kompañia Walai Unipesoál LDA, Hipolito da Silva dehan, iha tinan 2016 liuba liu hosi projetu empregu rurál SEFOPE haruka sira hadia estrada ho distansia kulumentru 34 ne’ebé hahú hadia iha área foho Larigutu ba too Suku Waigia ba área Suku Tahagaba no Suku Uabubu. Hafoin kompañia halo tiha hotu, too agora governu atuál la selu.