LISBOA, www.news-viptv.com – Prezidente Repúblika José Ramos-Horta iha semináriu ho tema “Meza Redonda a Nova Orden Mundiál” ne’ebé organiza direita hosi Sekretariadu Permanente G7+ iha Lisboa, hato´o nia preokupasaun ba hamlaha iha Repúblika Sentru Áfrikana, Chade, Congo, Madagaskar no Iemen no provizoriamente alarmante liu mak iha Burundi, Somália, Sudaun do Súl no Síria.
“Dadus kona-ba seguransa alimentar no nutrisional iha mundu iha tinan 2022 hatudu katak, iha tinan 2021 númeru ema ne’ebé mak sofre nutrisaun krónika aumenta ba millaun 825. Impaktu ida ne’e, akontese iha Áfrika, Súl Saara, Súl Ázia, Amérika Sentrál no mós súl no seluk tan,” dehan Ramos-Horta, iha komunikadu imprensa ne´ebe redasaun simu hosi ekipa Servisu Komunikasaun Sosial PR nian.

Xefi Estadu Ramos-Horta iha seminariu ne´e nu’udar orador prinsipál aprezenta prespetiva kona-ba servisu hamutuk, kontribui hametin dame no luta ba prosesu dezenvolvimentu, hodi hasai povu husi konflitu, nune’e bele hakat ba prosesu dezenvolvimentu.
Seminariu “a Nova orden mundiál” refleta ba konjuntura polítika mundiál no kontribui ba halo reflesaun kona-ba realidade, hodi halo mudansa.
Premiadu Nobel da Paz husu bá nasaun membru Organizasaun Nasoes Unidas (ONU) no organizasaun importante sira, atu kontinua hamutuk atu husu bá Rúsia hodi hapara funu hasoru Ukrania hodi labele fó impaktu ba estabilidade ekonómika mundiál.
Prezidente Repúblika mós fahe esperensia kona-ba luta ba ukun rasik an durante tinan 24 nia laran no perkursu historiku ne’e sai ezemplu bá mundu, hodi harii dame entre nasaun no povu liu hosi prosesu rekonsiliasaun.
Xefe Estadu hanesan ema koñesidu iha lobby ba pás no iha infuénsia makas iha ONU, inspiradór iha domíniu rekonsiliasaun, husu atu fahe experiénsia no prespetiva kona-ba “rumo a Nova Ordem Mundial”, hodi harii estadu reziliente no foka ba dezenvolvimentu.
Prezidente Horta mós agradese prezensa husi ninia homólogu Marcelo Rebelo de Sousa iha Simeira Altu nível kona-ba prevensaun konflitu iha mundu multipolar, hanesan prespetiva ne’ebé Organizasaun g7+ organiza iha final Reuniaun Assembleia Jerál ONU ba dala 70 organiza iha loron 23 fulan Setembru tinan ne’e iha Nova Iorke.
Nia mós refere bá relatatóriu husi OCDE tinan 2022 ne’ebé klasifika nasaun 60 hanesan frágil, husi númeru ne’e nasaun 15 mak frágil liu no 9 husi ida ne’e mak forma Grupu g7+ hamutuk ho nasaun 15 seluk.
Iha fatin hanesan, Sekretariu Jerál g7+, Helder da Costa ne’ebé reprezenta Pessoa Eminiente g7+, Kay Rala Xanana Gusmão agradese Prezidente Ramos-Horta ne’ebé fahe matenek hodi fanun mundu tomak hodi luta ba dame.
“Relevansia husi tema ne’e bele kontribui ba halo reflesaun kona-ba realidade, ne’ebé sai hanesan palku ba ita nia esperansa, ne’ebé mak bele promove mudansa ba realidade di’ak ka pelo menus promove mudansa hodi hadiak realidade ida ne’e,” dehan Helde da Costa.
Semináriu ne’e partisipa mós husi delegasasaun nasaun membru organizasaun g7+, delegasaun husi Finlandia, Indonézia no Austrália no parseiru obserbador internasionál.
Nasaun frájil hirak ne’ebé halibur no sai membru iha g7+ hamutuk na’in 19, kompostu husi Timor-Leste, Afganistaun, Brundi, Costa du Marfim, Etiopia, Guiné, Guiné-Bissau, Haiti, Illas Salomon, Libéria, Nepal, Papua Nova Guiné, Republika Central Africaina, Republika Demokratika Congo, Serra Leone, Somália, Sudan Sul, Chad, ho Togo.