DILI, www.news-viptv.com – Parlamentu Nasional (PN) iha aprezentasaun Lei Orsamentu Retifikativu 2023, aprova alterasaun lei ba hatun taxa impostu seletivu ba tabaku nian hosi US$ 100 kada kilograma tuun ba US$ 50 kada kilograma.
Votasaun ba proposta ne’ebe propoin hosi Deputada Maria Angelica Sarmento hosi Bankada Partidu Libertasaun Povu (PLP) no Deputadu Luis Roberto hosi Bankada KHUNTO ne’e passa ho votos afavor 44, kontra 8 no abtensaun 11.
“Rezultadu ba votasaun afavor 44, kontra 8, abstensaun 11, ho nune’e proposta ne’e passa,” deklara Prezidenti Parlamentu Nasional Interinu, Maria Terezinha Viegas.
Maria Angelica Sarmento esplika, razaun nia propoin atu hatun hikas taxa ba tabaku tamba taxa atual la fo rendementu diak ba kompana importador sira no hamosu sigaro illegal sirkula barak iha merkadu tamba hatama illegal hosi area fronteira.
“Maski hasae taxa atu proteje ita nia saude publika, iha sorin seluk, tabaku taxa impostu sae makas, loke dalan tabaku illegal sira tama hosi fronteira, hosi fatin nebe ita laiha sistema kontrolo forte. Proposta hatun fali, la tun liu, iha klaran hosi dolares 100 ba dolares 50, fila fali ba ida nebe ita halo dezisaun iha 2022,” dehan Deputada PLP ne’e.
Propoin hodi hatun taxa seletivu ba tabaku ne’e mos hetan aseitasaun hosi Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão hodi lori ba aprovasaun hosi Parlamentu Nasional.
“Justifikasaun ami hosi governu dehan katak sim ami aseita,” dehan PM Xanana.
Iha diskusaun ne’e, Deputadu FRETILIN, Joaquim Amaral hateten razaun hatun taxa ba tabaku hodi kontrola atividade kontra bandu laos hatun ou hasae taxa, inklui ba tabaku. Tamba ne’e, maski proposta ne’e passa, nia efeitu ba duni reseita.
“Hau la fiar ho hatun taxa ne’e bele kontrola sigaru illegal,” komentariu Joaquim.
Hosi Bankada hanesan, Deputada Nurima Alkatiri atu kontrola sirkulasaun sigaru illegal liu hosi kontra bandu laos hatun ou hasa’e taxa, maibe governu tenki reforsa seguransa iha fronteira nian.
“Laos reforsa seguransa iha fronteira nian, ita koalia tabaku karik produtu ne’e la diak ba saude, la diak ba jovem, governu mos iha funsaun bo’ot hodi eduka no hanorin jovem sira hosi impaktu fuma nian karik la diak ba saude,” hateten Nurima.
Hatan ba Deputada Nurima Alkatiri ba kestaun reforsa seguransa iha fronteira, Deputada CNRT, Nina Veneranda komenta ba kestaun seguransa, tamba sa wainhira VIII Governu ukun la haforsa ida ne’e, tamba ne’e husu ba deputada sira atu koalia mos sukat tamba IX Governu Konstitusional foin maka lao fulan ida.