banner 1000x250

Governu Propoin Billiaun 2,291 ba OJE 2026, Millaun 436 ba Setor Infraestrutura

  • Share
Reuniaun Konsellu Ministru Estraordináriu, tersa (30/09/2025). Photo: Media GPM
banner 728x90

DILI, www.news-viptv.com – IX Governu Konstitusionál iha Proposta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan fiskál 2026 propoin dollar amerikanu billiaun 2,291.

Proposta OJE 2026 ne’e aprova ona iha Reuniaun Konsellu Ministru Estraordináriu ne’e hala’o iha Palásiu Governu, tersa (30/09/2025).

banner 1000x250

Proposta OJE 2026 ne’e, Governu sei aprezenta bá Parlamentu Nasionál (PN) iha loron kuarta-feira 01 fulan-outubru 2025.

Proposta OJE 2026 ne’ebe aprezenta hosi Ministra Finansas (MF), Santina Cardoso iha reuniaun Konsellu Ministru ne’ebé lidera hosi Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, husi montante refere, miliaun $ 436 aloka ba setor infraestrutura.

“Setor Infraestrutura; Millaun $ 436 ba kapitál dezenvolvimentu, ho millaun 300 aloka ba fundu infraestruturas, millaun $107 ba liñas ministeriais no millaun $ 29 ba munisípiu sira. Inklui mós millaun $223,4 ba enerjia (hodi habelar no moderniza rede elétrika nasionál, estudus kona-ba infraestruturas petrolíferas no dezenvolvimentu projetu Tasi Mane) no millaun $ 20,2 ba agrikultura (hodi reabilitasistema irrigasaun no medidas atu promove aumentu produtividade agríkola no mekanizasaun nian),” hakerek komunikadu imprensa governu nian.

Alende setor infraestutura, orsamentu prinsipal seluk mos aloka ba setor sosial, ekonomiku no institusional no boa governasaun hanesan tuir mai ne’e

  • 𝐒𝐞i𝐭𝐨́𝐫 𝐒𝐨𝐬𝐢𝐚́𝐥: Millaun $74,2 ba saúde (inklui millaun $55,9 ba kuidadu saúde primáriu no millaun $4,5 ba reabilitasaun no konstrusaun ospitál sira), millaun $35,8 ba edukasaun (ho reforsu ba Programa Merenda Eskolár, konstrusaun no reabilitasaun ba sala-de-aula, reforma kurrikulár no formasaun profesores) no millaun $180,4 ba protesaun sosiál (ne’ebé millaun $170 ba Seguransa Sosiál no millaun $10,4 ba programa Bolsa da Mãe hodi apoia primeira infánsia);
  • 𝐒𝐞i𝐭𝐨́𝐫 𝐄𝐤𝐨𝐧𝐨́𝐦𝐢𝐤𝐮: Millaun $32,1 ba apoiu emprezas mikro, ki’ik no média no kooperativas no mós promove esportasaun ho produtu ne’ebé kualidade; millaun $4,3 hodi apoia medidas iha área komérsiu no indústria, liuliu ba hametin lojístika, promove investimentu estranjeiru no sustentabilidade industriál; millaun $104,7 ba setór petrolíferu, inklui esplorasaun ba bloku foun petrolíferus no minerais, estudus ba projetu Tasi Mane, no dezenvolvimentu petrolíferu; millaun $5,2 ba kriasaun sentrus turístikus hodi apoia Programa Nasionál Promosaun;
  • 𝐒𝐞i𝐭𝐨́𝐫 𝐈𝐧𝐬𝐭𝐢𝐭𝐮𝐬𝐢𝐨𝐧𝐚́𝐥 𝐞 𝐁𝐨𝐚-𝐆𝐨𝐯𝐞𝐫𝐧𝐚𝐬𝐚𝐮𝐧: Prevee millaun $12,7 atu hametin diplomasia no garante kumprimentu rekizitu adezaun ba ASEAN; millaun $16,2 atu reforsa setór justisa; millaun $37,1 atu apoia prosesu desentralizasaun no modernizasaun jestaun finanseira públika; no millaun $6,2 ba reforma funsaun públika no formasaun funsionárius.

Husi Orsamentu refere mos prevee dolar amerikanu billiaun 2,215 bá Administrasaun Sentrál no dolar amerikanu millaun 60 ba Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-Kusi Ambenu (RAEOA), ne’ebé dolar amerikanu millaun 30 mai-hosi reseita rasik. Seguransa Sosiál iha orsamentu dolar amerikanu millaun 170, ne’ebé dolar amerikanu millaun 46 mai hosi reseita rasik.

Proposta OGE 2026 tuir estratéjia Governu Konstitusionál IX no Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu 2011-2030, hodi kanaliza rekursus atu hametin kapitál sosiál, investe iha infraestrutura, diversifika ekonomia no hametin boa governasaun.

Kona-ba perspetiva makroekonómiku ba tinan 2026, Governu projeta kreximentu PIB nian ho 4,5%, ne’ebé sustenta hosi aumentu iha konsumu privadu no investimentu públiku, no inflasaun média anuál ne’ebé estabiliza besik 1,2%, hafoin tuun ba 0,5% iha tinan 2025.

“Ho proposta ida-ne’e, Governu buka atu asegura ezekusaun sustentavel husi ninia polítikas públikas, atu konsolida integrasaun rejionál no promove dezenvolvimentu ida ne’ebé inkluzivu, hodi prepara país ne’e hasoru dezafius ekonómikus no sosiais tinan lima oinmai,” deklara governu iha nia komunikadu imprensa.

  • Share

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!